Heeft u vragen?
072 - 785 8085
06 - 4328 9695​
mail@dirlex.nl

EEN GEWAARSCHUWD MENS TELT VOOR TWEE

Op 23 februari 2020 komt het bericht naar buiten dat de vijfde storm van deze winter officieel is vastgesteld. Er worden windstoten van 75 tot 90 km per uur verwacht; vooral in de zuidelijke provincies kan het hard waaien. Het KNMI geeft voor het hele land een code oranje af. Veel carnavalsoptochten voor dat weekend worden afgelast in verband met de veiligheid van bezoekers. Vanwege de enorm harde wind, wordt ook de Markwaarderdijk afgesloten voor vrachtwagens en auto’s met aanhangers; en het scheepsverkeer bij Kampen is tijdelijk gestremd doordat Rijkswaterstaat de Stormvloedkering Ramspol sluit. Deze winter is het al twee keer zo erg geweest dat de stormen een naam kregen: Dennis en Ciara.

Op 24 februari 2020 ontvangen we het bericht dat in ieder geval één carnavalsoptocht is doorgegaan: die van Rothem naar Meerssen (Limburg). Helaas heeft dit tot een dodelijk ongeval geleid van de bestuurder van de carnavalswagen met bijbehorende trekker; de trekker is omgevallen in een aflopende berm op de terugweg naar huis. De politie weet nog niet hoe de vrachtwagen is omgevallen, maar zegt dat de wind geen oorzaak is geweest van dit tragische en noodlottige ongeval; dat zou uit onderzoek blijken.

Of de wind echt geen enkele factor speelde, is maar zeer de vraag als we kijken naar ervaringen uit het verleden. Op 14 juli 2010 reed een vrachtwagen vanuit Venlo richting Eindhoven. Er was al gewaarschuwd voor hevige windvlagen, dus dat was te voorzien. Wat niet was voorzien, was het meteorologische fenomeen “mesoscale convective” (een smalle windhoos die een aanzienlijke hoeveelheid neerslag, een enorme turbulentie, stormachtige wind en een windhoos van beperkte breedte tot gevolg heeft). De chauffeur verklaart ook opeens heen en weer geschud te zijn voordat zijn vrachtwagen omviel. Dit komt overeen met de turbulentie die past bij dit fenomeen.

Kortom: een plotseling opstekende en zeer lokale smalle windhoos kan een val van met name kwetsbare verkeersdeelnemers veroorzaken en het is achteraf moeilijk te achterhalen of dat is gebeurd.

Het vervoersbedrijf dat haar chauffeur op 14 juli 2010 de weg op liet gaan, werd aansprakelijk gesteld door de eigenaar van de goederen in de vrachtwagen. Deze vracht was ernstig beschadigd. Deze zaak heeft tot een gang naar de rechter geleid en op 31 mei 2016 heeft het Gerechtshof Den Bosch inderdaad geoordeeld dat het vervoersbedrijf aansprakelijk is voor de schade aan de vracht en dat zij deze schade moet vergoeden. Een beroep op overmacht werd verworpen, ook al is een mesoscale convective mogelijk niet voorzienbaar. Het kon het Hof niet eens heel veel schelen wat de precieze oorzaak was. Wat duidelijk was, is het volgende:

  • het KNMI heeft een weeralarm voor het oosten en het zuidoosten afgegeven ;
  • het KNMI vermeldt dat een weeralarm wordt uitgegeven wanneer de kans op winstoten met snelheden van meer dan 120 km/uur meer dan 90 procent is ;
  • het KNMI vermeldt ook dat kwetsbare verkeersdeelnemers een groot risico lopen en dat dit met name geldt voor (brom)fietsers, vrachtauto’s, auto’s met aanhanger en caravans.

De Duitse Wetterdienst geeft voor het Duitse deel van dezelfde regio soortgelijke weerswaarschuwingen af en heeft het zelfs over orkaanachtige windvlagen.

Tegen deze achtergrond oordeelde het Hof als volgt:

“Het staat uit alle door partijen overgelegde meteorologische gegevens wel vast dat het op 14 juli 2010 aan het eind van de middag bijzonder hard heeft gewaaid. In zoverre is het tijdstip van het ongeval voor het vaststellen van de oorzaak relevant. Maar zelfs als het ongeval plaatsvond om 17.58 uur en de oorzaak een plotselinge windvlaag, een windhoos, een mesoscale convective, of een vortex al dan niet in combinatie met een rear inflow jet was zoals [Spedition] stelt, kan dat haar bij haar beroep op overmacht niet baten.

Voor een geslaagd beroep op overmacht is nodig dat de vervoerder alle in de gegeven omstandigheden redelijkerwijs van een zorgvuldige vervoerder te vergen maatregelen heeft genomen om het verlies te voorkomen (vgl. HR 17 april 1998, NJ 1998, 602). Mede gegeven de gehoudenheid van de vervoerder tot het tijdig en onbeschadigd afleveren van de goederen worden aan het slagen van een beroep op overmacht zeer zware eisen gesteld: het beroep op overmacht faalt als moet worden vastgesteld dat het nemen van een mogelijke voorzorgsmaatregel die voor een redelijk handelend vervoerder binnen zijn vermogen lag, de schade zou hebben vermeden.

Dit laatste is naar het oordeel van het hof het geval. Er zijn op 14 juli 2010 voldoende en ook tijdig waarschuwingen gegeven voor het te verwachten zware weer, zowel door de Nederlandse als de Duitse meteorologische diensten. Van een professionele vervoerder mag worden verwacht dat zij zulke waarschuwingen in acht neemt en voorzorgsmaatregelen neemt.”

Een professioneel vervoerder mag een weeralarm niet negeren zonder voorzorgsmaatregelen te nemen en als hij dan toch vrachtwagens de weg op stuurt, komt haar geen beroep op overmacht toe ongeacht welk specifiek weertype dit ongeval uiteindelijk heeft veroorzaakt.

Als ik de ontwikkelingen van de afgelopen maand afzet tegen deze uitspraak, dan blijven er nog veel vragen open:

  • is een organisator van een carnavalsoptocht aansprakelijk voor schade aan carnavalswagens of schade die carnavalswagens veroorzaken als hij een optocht laat doorgaan ondanks weerswaarschuwingen en het afzeggen van carnavalsoptochten door andere verkeersdeelnemers ?
  • is een niet professionele bestuurder aansprakelijk voor schade die hij veroorzaakt doordat zijn voertuig omvalt omdat hij de weg op ging, ondanks de afgegeven weerswaarschuwingen of kan hij gemakkelijker een beroep op overmacht doen ?
  • En hoe zit het met de aansprakelijkheid van een zwakke verkeersdeelnemer? Mag je echt de weg op met je aanhanger of caravan als een weeralarm specifiek deze verkeersdeelnemers waarschuwt voor het verhoogde risico dat zij lopen en – in het verlengde daarvan – het risico waar zij andere weggebruikers aan bloot stellen?

Wat is nu het moraal van dit verhaal? Storm, windvlagen of andere hevige weersinvloeden mogen dan misschien “Acts of God” worden genoemd; dat betekent niet dat zij een beroep op overmacht rechtvaardigen. Een door de KNMI gewaarschuwd mens telt voor twee! Als u geïnteresseerd bent in aansprakelijkheidskwesties als deze, dan beveel ik u ook een eerder door mij geschreven blog met de titel “Klein hoekje, grote gevolgen” aan. In die blog sprak ik in algemene termen over hoe bij een klein ongeval, de gevolgen groot kunnen zijn en gaf ik tips hoe te handelen als zich een dergelijk ongeval heeft voorgedaan. Schade in het verkeer was één van de ongevalslocaties die daarbij is besproken. Het weer in de maand februari heeft een nieuwe dimensie gegeven aan deze beschouwing; vandaar deze tweede blog. Als u vragen heeft naar aanleiding van deze blog of een andere aansprakelijkheidsvraag heeft, schroom dan niet om te bellen of te mailen!

Hartelijke groet!

Dirlex


Deel op social media

Loading